ANTĐ - Chỉ còn hơn 10 ngày nữa là các doanh nghiệp vận tải bắt buộc phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình
(GPS-còn gọi là “hộp đen”) theo Nghị định 91/2009/NĐ-CP. Tuy nhiên,
thời hạn 1-7 đã cận kề nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn còn chần chừ với
những lý do khác nhau.
Lắp đặt chủ yếu để đối phó
Ông Đỗ Xuân Hoa, Vụ trưởng Vụ Vận tải - Pháp chế (Tổng cục Đường bộ Việt Nam - Bộ GTVT) nhận định, một bộ phận chủ doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh trong lĩnh vực vận tải hành khách (chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã) chưa triển khai lắp đặt “hộp đen” đồng bộ theo quy định với nhiều lý do. Song, ông Hoa khẳng định, các đơn vị vận tải sẽ phải bắt buộc gắn thiết bị định vị này do số lượng các phương tiện phải đến kiểm định 6 tháng/lần, nếu đáp ứng thiết bị hộp đen hoạt động tốt thì mới cấp giấy phép kinh doanh vận tải, phù hiệu xe.
Theo Nghị định số 91/2009/NĐ-CP, đến ngày 1-7 sẽ là hạn chót cho các nhóm đối tượng gồm xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định có cự ly từ 500km trở lên, xe kinh doanh vận chuyển khách du lịch, xe ô tô kinh doanh vận tải hàng hóa bằng container phải gắn thiết bị giám sát hành trình. Thống kê của Vụ Vận tải - Pháp chế cho thấy, đến 1-1, số lượng phương tiện phải lắp thiết bị hộp đen theo báo cáo của các sở GTVT địa phương là 35.481 xe. Tính đến thời điểm 30-3, đã có 22.786 xe lắp đặt và vẫn còn gần 14.000 phương tiện chưa gắn thiết bị.
Nguyên nhân dẫn đến việc chậm trễ này, Vụ Vận tải - Pháp chế cho rằng, do Bộ GTVT ban hành các thông tư cho lùi thời hạn lắp đặt; hoãn xử phạt còn doanh nghiệp thì phân vân lựa chọn thiết bị, lúng túng trong khai thác, quản lý… “hộp đen”. Việc bắt buộc các đơn vị kinh doanh vận tải lắp đặt “hộp đen” là nhằm mục đích giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn.
Tuy nhiên, hầu hết các hợp tác xã, đơn vị ít xe vận tải lắp thiết bị chỉ để đối phó, hoàn thành các thủ tục đăng kiểm, đăng ký… nên không quan tâm đến chất lượng và tận dụng tối đa khả năng khai thác. Ông Hoa nhìn nhận: “Hình thức vận tải nước ta bao gồm nhiều thành phần kinh doanh tham gia đa dạng như doanh nghiệp, hợp tác xã, cá thể hộ gia đình. Toàn quốc có hơn 1.000 doanh nghiệp kinh doanh vận tải nhưng tỷ lệ đơn vị có từ 30 xe trở lên là quá ít lại chủ yếu khoán doanh thu nên khai thác không tập trung, hiệu quả chưa cao”.
Thiếu văn bản hướng dẫn, xử phạt
Đến nay, điều mà các doanh nghiệp cũng như hợp tác xã khai thác vận tải thắc mắc là thời điểm lắp đặt “hộp đen” theo quy định đã sắp hết, nhưng tới nay, các văn bản hướng dẫn, quy định… vẫn chưa được Bộ GTVT ban hành đầy đủ. Ông Nguyễn Văn Ích, Vụ phó Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ GTVT) cho hay, các thiết bị GPS phải tối thiểu đạt được các quy chuẩn quy định trong bộ Quy chuẩn quốc gia. Hiện, Bộ GTVT đã cấp giấy chứng nhận hợp quy theo quy chuẩn cho 34 đơn vị sản xuất kinh doanh thiết bị hộp đen trên cả nước với nhiều loại giá khác nhau.
Tuy nhiên, nhiều thiết bị hộp đen giá rẻ, chất lượng kém, bị thay đổi theo yêu cầu của đơn vị khai thác. Thậm chí, một số đơn vị khi được cấp chứng nhận hợp quy không làm mà lại “ủy quyền” cho doanh nghiệp khác sản xuất, lắp ráp như ở Quảng Ngãi, Lâm Đồng. “Thiết bị hộp đen là một bộ phận của ô tô. Nếu nó không hoạt động thì sẽ không được kiểm định. Vì vậy, đơn vị có nhu cầu lắp đặt cần có sự thận trọng trong việc lựa chọn thiết bị”, ông Hoa khuyến cáo. Theo đó, hiện trong các văn bản, thông tư hiện nay của luật vẫn chưa có chế tài nào xử phạt doanh nghiệp sản xuất, lắp đặt thiết bị hộp đen không đạt chuẩn.
Ngoài ra, vấn đề quản lý, kết nối và cung cấp thông tin hộp đen chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa đơn vị sản xuất và nhà mạng theo dõi. Vụ Vận tải - Pháp chế cho biết, doanh nghiệp đều tính đến việc thuê đơn vị sản xuất hộp đen hệ thống theo dõi, giám sát phương tiện do không có đủ vốn để đầu tư máy chủ và bản đồ số. Song, nếu cơ quan cung cấp thiết bị theo dõi bị giải thể thì doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn bởi theo dõi phương tiện ra sao, hoạt động như thế nào, thông tin có còn được lưu giữ không? Để có thể hạn chế mức độ rủi ro thông tin sai lệch, khả năng lưu giữ, ông Hoa cho rằng, cần có sự bắt tay của doanh nghiệp theo dõi thiết bị với nhà mạng để hình thành một trung tâm dữ liệu chung.
